Το JESSICA – Κοινή Ευρωπαϊκή Υποστήριξη για Βιώσιμες Επενδύσεις σε Αστικές Περιοχές (Joint European Support for Substantial Investment in City Areas) - είναι μια κοινή Πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), σε συνεργασία με την Τράπεζα Αναπτύξεως του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η Πρωτοβουλία JESSICA αποτελεί μέσο στήριξης σχεδίων αστικής ανάπτυξης με χρηματοδότηση από τα Διαρθρωτικά Ταμεία. Συγκεκριμένα παρέχεται η δυνατότητα στα Κράτη Μέλη να χρησιμοποιούν μέρος των κοινοτικών πόρων για να επενδύουν, υπό την μορφή επιστρεπτέων χρηματοδοτήσεων (δανείων, εγγυήσεων κλπ), σε έργα που παράγουν έσοδα και που εντάσσονται στο πλαίσιο ολοκληρωμένων σχεδίων για την προαγωγή βιώσιμης αστικής ανάπτυξης. Κύριος στόχος είναι η χρήση των Διαρθρωτικών Ταμείων για ενθάρρυνση των τοπικών αρχών, των τραπεζών και των ιδιωτών επενδυτών να αναπτύσσουν συνεργασίες και να επενδύουν σε προσοδοφόρα αστικά έργα. Οι επενδύσεις αυτές υλοποιούνται μέσω Ταμείων Αστικής Ανάπτυξης (Urban Development Funds).

Τον Ιούλιο του 2009 υπεγράφη σχετικό Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ της ΕΤΕπ και του Γραφείου Προγραμματισμού, εκ μέρους της Κυπριακής Κυβέρνησης. Η υπογραφή του Μνημονίου σημειώνεται ότι δεν ήταν δεσμευτική για την Κυπριακή πλευρά, απλά ενδεικτική της πρόθεσης συνεργασίας με την ΕΤΕπ στα πλαίσια της εν λόγω Πρωτοβουλίας. Ενδεχόμενη συνεργασία θα πρέπει να επισημοποιηθεί με την υπογραφή σχετικής Χρηματοδοτικής Συμφωνίας (Funding Agreement) και βάση των αποτελεσμάτων της Ειδικής Μελέτης Αξιολόγησης.

Η Ειδική Μελέτη Αξιολόγησης, η οποία εκπονήθηκε με πρωτοβουλία και χρηματοδότηση της ΕΤΕπ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είχε ως στόχο την διερεύνηση της δυνατότητας αξιοποίησης και της προστιθέμενης αξίας της εφαρμογής της Πρωτοβουλίας στην Κύπρο, καθώς και του ενδιαφέροντος για ιδιωτική συμμετοχή στα Ταμεία Αστικής Ανάπτυξης. Η εν λόγω μελέτη είχε ανατεθεί από την ΕΤΕπ σε ομάδα ειδικών εμπειρογνωμόνων και ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2009 (Σύνοψη Μελέτης στο ενημερωτικό υλικό πιο κάτω).

Από την πιο πάνω μελέτη προέκυψαν κάποια ζητήματα, νομικής κυρίως φύσης, τα οποία έχριζαν περαιτέρω και πιο εξειδικευμένης ανάλυσης. Τον Δεκέμβριο του 2009, και πάλι με πρωτοβουλία και χρηματοδότηση της ΕΤΕπ, ολοκληρώθηκε η συμπληρωματική Μελέτη Ανάλυσης του Νομικού Πλαισίου που απαιτείται για την εφαρμογή της Πρωτοβουλίας JESSICA (Περίληψη Νομικής Μελέτης στο ενημερωτικό υλικό πιο κάτω).

Τελευταίες εξελίξεις:

Παρά την αρχική θετική της πρόθεση για υιοθέτηση της Πρωτοβουλίας, η Κυπριακή Κυβέρνηση έκρινε ότι, τόσο οι ανάγκες, όσο και οι δυνατότητες χρηματοδότησης ενός τέτοιου χρηματοοικονομικού μηχανισμού, μέσω των Διαρθρωτικών Ταμείων, έχουν διαφοροποιηθεί στην διάρκεια της προγραμματικής περιόδου. Αυτό οφείλεται κυρίως στην προώθηση μεγάλου αριθμού έργων με την έναρξη της προγραμματικής περιόδου, που είχε ως αποτέλεσμα την υπερδέσμευση του διαθέσιμου Προϋπολογισμού σε άλλα έργα που εντάσσονται στον Άξονα Προτεραιότητας «Αναζωογόνηση των Αστικών Περιοχών και Περιοχών της Υπαίθρου», στα πλαίσια του οποίου προωθείτο η υλοποίηση της εν λόγω Πρωτοβουλίας. Τα έργα που προωθήθηκαν, κρίθηκαν ως έργα μεγαλύτερης προτεραιότητας ή/και ήταν ώριμα έργα στη δεδομένη χρονική στιγμή, και η υλοποίηση τους μπορούσε να αρχίσει άμεσα καθώς και να αντιμετωπιστούν, μεταξύ άλλων, και οι προκλήσεις της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Σε αντίθεση, από την εφαρμογή της Πρωτοβουλίας JESSICA, προκύπτει μία σειρά πολύπλοκων διαδικασιών, κυρίως σε ότι αφορά στη δημιουργία ενός Ταμείου Αστικής Ανάπτυξης, γεγονός που θα καθυστερούσε την υλοποίηση των δράσεων.

Λαμβανομένων υπόψη των πιο πάνω, κυρίως σε ότι αφορά στην διαθεσιμότητα πόρων από το Πρόγραμμα «Αειφόρος Ανάπτυξη και Ανταγωνιστικότητα, 2007-2013», η Κυπριακή Κυβέρνηση έχει ήδη λάβει επίσημη απόφαση τον Μάιο του 2010, για την μη υλοποίηση της Πρωτοβουλίας JESSICA στην Κύπρο, κατά την τρέχουσα προγραμματική περίοδο.

Ενημερωτικό υλικό:

 Πρωτοβουλία JESSICA - Ενημερωτικό Έντυπο
 Σύνοψη Μελέτης Αξιολόγησης του JESSICA για την Κύπρο 
 Περίληψη Νομικής Μελέτης για την Πρωτοβουλία JESSICA στην Κύπρο